تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶
- نوشته شده توسط: مهدی اکبری
- منتشر شده در 12 خرداد, 1404
- 2 نظر
- مقالات لوله
تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ چیست؟ آیا این دو گرید باهم متفاوت هستند؟ راه‌های تشخیص این دو گرید چیست؟ در این مقاله قصد پاسخ‌گویی به این سوالات مخصوصا تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ را داریم. دو گرید استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ از پرکاربردترین استیل های سری ۳۰۰ هستند و کاربردهای آنها در زندگی روزمره ما نیز قابل مشاهده است. از تجهیزات پزشکی گرفته تا فنرهای کوچک و بزرگ و هم چنین انواع ظروف و قاشق و چنگالهای استیل از این نوع فولاد تهیه می شوند. اما تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ در چیست؟
این دو گرید با وجود شباهت های زیادشان، تفاوت هایی هم دارند که کاربرد و خواص آنها را متمایز می کند. در این مقاله به بررسی شباهت ها و تفاوت های آنها می پردازیم و این دو استیل پر مصرف را با هم مقایسه می کنیم. قبل از آن بهتر است با استنلس استیل و گریدهای سری ۳۰۰ به طور کلی آشنا شویم.
فولادهای ضدزنگ چه نوع فولادی هستند؟
فولاد ضد زنگ در ترکیبات شیمیایی خود حداقل ۱۱% کروم و حداکثر ۱.۲ درصد کربن، و مقدار ناچیزی نیکل دارد. وجود کروم این آلیاژ را تا حد زیادی نسبت به زنگ ضدگی و خوردگی مقاوم نموده است. این ویژگی با افزایش میزان کروم بیشتر هم می‌شود.
استنلس استیل در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی، ظروف آشپزخانه، وسایل جراحی و پزشکی، کارخانه‌های بزرگ صنعتی، کاغذسازی، تصفیه آب، و فرآورده‌های غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استنلس استیل ۳۰۴ در برابر موارد خورنده مانند اسید و استنلس استیل ۳۱۶ آن علاوه بر اسیدها، تا حد زیادی در برابر محلول‌های کلریدی نیز استحکام خوبی از خود نشان می‌دهد. این ویژگی‌ها، فولاد زنگ نزن را به یک ماده ایده‌آل برای کاربردهایی که نیاز به استحکام بالا و مقاومت به خوردگی دارند، تبدیل کرده‌است. مثالی از کاربرد استنلس استیل، گنبد مصلی قدس در شهر قم است که از این نوع فولاد ساخته شده‌است تا در برابر باران و برف و رطوبت دوام آورده و زنگ نزند.
استیل‌های سری ۳۰۰ چه شباهت هایی دارند؟
از پرطرفدارترین و معروف‌ترین گریدهای فولاد ضد زنگ، استیل‌های سری ۳۰۰ (یا همان استنلس استیل سری ۳۰۰) هستند. برای درک بهتر تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ بهتر است ابتدا ویژگی های مشترک هر دو گرید را بررسی کنیم:
- مقاومت در برابر خوردگی حفره‌ای: استیل‌های سری ۳۰۰ حاوی مقادیر قابل توجهی کروم و نیکل هستند که این عناصر باعث ایجاد یک لایه اکسیدی محافظ بر روی سطح فولاد می‌شوند. این لایه از زنگ‌زدگی و خوردگی حفره‌ای جلوگیری می‌کند. خوردگی حفره‌ای نوعی از خوردگی است که در شرایط خاص مانند تماس با کلریدها رخ می‌دهد و باعث ایجاد حفره‌ها یا گودال‌های کوچک در سطح فلز می‌شود. استیل‌های سری ۳۰۰ به دلیل مقاومت عالی خود در برابر این نوع خوردگی، به ویژه در محیط‌های مرطوب یا حاوی نمک، گزینه‌های ایده‌آلی هستند.
- قابلیت بازیافت: استیل‌های سری ۳۰۰ به دلیل ساختار آستنیتی خود، قابلیت بازیافت بسیار بالایی دارند. این ویژگی باعث می‌شود که استیل‌های سری ۳۰۰ پس از پایان عمر مفیدشان، به راحتی بازیافت و در تولید محصولات جدید استفاده شوند. این امر از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی بسیار مهم است و باعث کاهش هزینه‌های تولید و مصرف منابع طبیعی می‌شود. همچنین، این سری استیل‌ها به دلیل خواص مکانیکی عالی و هزینه تولید نسبتاً پایین، در صنایع مختلف از جمله لوازم آشپزخانه، ساختمان‌سازی و تجهیزات صنعتی به وفور استفاده می‌شوند.
دیگر شباهت‌های استیل ۳۰۰…
- استحکام در دماهای پایین (برودتی) : استیل‌های سری ۳۰۰ در دماهای بسیار پایین همچنان خواص مکانیکی خود را به خوبی حفظ می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که این فولادها در شرایط برودتی، مانند سیستم‌های لوله‌کشی در صنایع نفت و گاز یا تجهیزات سرمایشی، عملکرد مطلوبی داشته باشند. در حالی که برخی فلزات در دماهای پایین ممکن است شکننده شوند، استیل‌های سری ۳۰۰ به دلیل انعطاف‌پذیری و استحکام خود در این شرایط، انتخابی مطمئن هستند.
استیل‌های سری ۳۰۰، به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، شکل‌پذیری عالی، و استحکام در دماهای متغیر، در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی، تجهیزات غذایی و دارویی، و مخازن تحت فشار پیشنهاد می‌شوند. اگر نیاز به سختی بالاتر یا محیط‌های با سایش زیاد دارید، استیل‌های سری ۴۰۰ نیز می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.
با همه این شباهت‌ها، بین گریدهای مختلف این سری تفاوت هایی هم وجود دارد و در ادامه به بررسی تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ میپردازیم:
خصوصیات فولاد ۳۰۴
ورق استیل ۳۰۴ یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع فولاد زنگ نزن آستنیتی است که به دلیل ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی منحصر به فردش در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کروم و نیکل موجود در این آلیاژ، مقاومت در برابر خوردگی آن را افزایش می‌دهد. علاوه بر آن این نوع استیل قابلیت شکل‌گیری به اشکال مختلف را دارد و به راحتی قابل فرم‌دهی است.
ورق استیل ۳۰۴ به دلیل ساختار آستنیتی‌اش، به راحتی جوش داده می‌شود و در شرایط عادی، این استیل خاصیت مغناطیسی نیز ندارد؛ به همین علت به آن استیل نگیر هم می گویند.
از این استیل در تجهیزات آشپزخانه، تجهیزات پزشکی، صنعت ساختمان و صنایع شیمیایی و پتروشیمی نیز استفاده می شود. از لوله استیل ۳۰۴ در صنایع غذایی بهره زیادی میبرند؛ تا جایی که این نوع لوله به لوله استیل صنایع شیری و غذایی هم معروف شده است.
استنلس استیل ۳۰۴ همچنین به دلیل قیمت مقرون به صرفه‌تر نسبت به سایر گریدهای استنلس استیل، انتخاب اول بسیاری از صنایع است.
خصوصیات فولاد ۳۱۶
فولاد ۳۱۶ یکی دیگر از مهمترین و پرکاربردترین نوع فولاد ضد زنگ آستنیتی از سری ۳۰۰ است.
این نوع فولاد جوشکاری بسیار خوبی دارد و نیازی به آنیل کردن پس از جوشکاری ندارد. استنلس استیل ۳۱۶ مقاومت بالاتری در برابر خوردگی حفره‌ای و شیاری نسبت به گرید ۳۰۴ دارد، به صورتی که در دماهای بالا و در مواجهه با اسیدهای قوی تر و محیط های کلریدی نیز زنگ نمی‌زند و مقاوم است.
استیل ۳۱۶ هم مانند ۳۰۴ خاصیت مغناطیسی ندارد و نگیر است. درباره مزایا و معایب بگیر یا نگیر بودن فولاد در مقاله ای دیگر به تفصیل پرداخته ایم.
این فولاد به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، شکل‌پذیری عالی، و خواص جوشکاری مناسب، در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی، تجهیزات غذایی، و دارویی و نیز صنایع دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ در ترکیبات شیمیایی
ترکیب شیمیایی استیل ۳۰۴ شامل حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد کروم و ۸ تا ۱۰.۵ درصد نیکل است که این ترکیبات به آن خواص منحصر به فردی می‌بخشند. مقدار کروم در فولاد ۳۱۶ اندکی کمتر( ولی نیکل آن کمی بیشتر است. همچنین وجود ۲ تا ۳ درصد عنصر مولیبدن باعث افزایش مقاومت به خوردگی در محیط‌های کلریدی می‌شود.
در واقع استیل ۳۱۶ کمی پر آلیاژتر از استیل ۳۰۴ و همین طور مقاوم تر و البته گرانتر از آن است. قیمت مقرون به صرفه استیل ۳۰۴ از دلایل محبوبیت گرید پرکاربرد به شمار می‌رود.
کاربردهای فولاد ۳۰۴ و ۳۱۶ چه فرقی دارند؟
انتخاب بین استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ بستگی به شرایط محیطی و نوع کاربرد دارد. در اینجا به برخی از کاربردهای متداول و شرایطی که استفاده از هر کدام توصیه می‌شود، اشاره می‌کنم:
کاربرد استیل گرید ۳۰۴
استیل ۳۰۴ بهتر است در محیط‌های داخلی مورد استفاده قرار گیرد. به دلیل مقاومت خوب در برابر خوردگی و زنگ زدگی، در محیط‌های مرطوب هم می توان از آن استفاده کرد.
به دلیل زیبایی ظاهری و مقاومت در برابر خوردگی برای ساخت تجهیزات آشپزخانه هم به کار می‌رود. همچنین به علت استانداردهای بهداشتی بالا و قابلیت تمیز کردن آسان برای تولید تجهیزات پزشکی هم از این فولاد استفاده می‌شود. یکی دیگر از کابردهای گسترده فولاد ۳۰۴، در صنایع غذایی و صنایع لبنی و شیری است. لوله استیل ۳۰۴ برای انتقال مایعات و لبنیات به کار می‌رود.
درصنعت ساختمان به ویژه در ساخت اتصالات، لوله‌ها و سایر قطعات مورد نیاز در ساختمان‌سازی می‌توان از فولاد ۳۰۴ استفاده کرد.
کاربرد استیل گرید ۳۱۶
استیل ۳۱۶ به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی ناشی از کلرید، برای استفاده در نزدیکی آب دریا و محیط‌های حاوی کلرید مناسب است. بنابراین برای سازه‌های دریایی و کشتی‌سازی از این فولاد استفاده زیادی می‌شود.
در تجهیزات آماده‌سازی مواد غذایی و ظروف شیمیایی آزمایشگاه‌ها به دلیل مقاومت در برابر اسیدها و مواد شیمیایی و در تولید اتصالات و فنرها، به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی گرید ۳۱۶ را به کار میبرند.
به طور کلی، استیل ۳۰۴ برای کاربردهای عمومی که نیاز به مقاومت بالا در برابر خوردگی ندارند، مناسب است. در حالی که استیل ۳۱۶ برای محیط‌های سخت‌تر و خورنده‌تر، مانند محیط‌های حاوی کلرید یا برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بیشتری دارند، توصیه می‌شود. مثل لوله استیل ۳۱۶. لازم به ذکر است که انتخاب درست بین این دو نوع استیل می‌تواند به افزایش طول عمر و کارایی تجهیزات کمک کند. بنابراین، قبل از انتخاب، باید شرایط محیطی و نیازهای خاص پروژه را در نظر گرفت.
شما عزیزان می‌توانید برای درک بهتر لوله استیل و ورق استیل و آشنا شدن با این دو محصول همین حالا کلیک کنید.
چگونه فولاد ۳۰۴ را از ۳۱۶ تشخیص دهیم؟
تشخیص تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ ممکن است کمی دشوار باشد زیرا هر دو نوع استیل آستنیتی هستند و ظاهر بسیار مشابهی دارند. با این حال، روش‌های خاصی برای تشخیص وجود دارد که بر اساس ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی آنها استوار است. در اینجا به برخی از روش‌های متداول برای تشخیص این دو نوع استیل اشاره می‌کنم:
- آنالیز شیمیایی: این روش دقیق‌ترین روش برای تشخیص استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ است. با استفاده از دستگاه‌های تجزیه و تحلیل شیمیایی می‌توان میزان کروم، نیکل و به ویژه مولیبدن را اندازه‌گیری کرد. استیل ۳۱۶ حاوی حدود ۲ تا ۳ درصد مولیبدن است، در حالی که استیل ۳۰۴ این عنصر را ندارد.
- تست مغناطیسی: هر دو نوع استیل غیرمغناطیسی هستند، اما استیل ۳۰۴ می‌تواند پس از کار سرد (مانند جوشکاری، خم کردن، کشیدن) خاصیت مغناطیسی جزئی پیدا کند. این در حالی است که استیل ۳۱۶ به هیچ وجه خاصیت مغناطیسی پیدا نمی‌کند.
- تست خوردگی: استیل ۳۱۶ به دلیل داشتن مولیبدن، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی ناشی از کلریدها دارد. بنابراین، در محیط‌هایی که حاوی کلرید هستند، مانند آب دریا یا محلول‌های نمکی، استیل ۳۱۶ عملکرد بهتری نشان می‌دهد.
- تست حرارتی: استیل ۳۱۶ می‌تواند دماهای بالاتری را نسبت به استیل ۳۰۴ تحمل کند. بنابراین، در شرایطی که دما عامل مهمی است، می‌توان از این ویژگی برای تشخیص استفاده کرد.
برای آشنایی و تشخیص تفاوت‌های استیل ۳۰۴ با استیل ۲۰۱ کلیک کنید.
دیگر فولادهای استیل سری ۳۰۰ چه محصولاتی هستند؟
از دیگر محصولات سری ۳۰۰ می‌توان به:
- ورق ۳۰۹
- ورق ۳۱۰
- لوله استیل ۳۲۱
- لوله استیل ۳۰۹
- لوله استیل ۳۱۶
- و غیره…
هم اشاره کرد.
۴ تفاوت مهم فولاد ۳۰۴ و ۳۱۶
همان طور که اشاره کردیم مهمترین عامل تفاوت فولاد ۳۰۴ و ۳۱۶ در وجود عنصر مولیبدن در استیل ۳۱۶ است. این موضوع مقاومت استیل ۳۱۶ را در برابر مواد خورنده افزایش می دهد و هم چنین این استیل می تواند دماهای بالاتری (بین ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد) را تحمل کند.
این دو نوع استیل از لحاظ ظاهری بسیار به همدیگر شبیه می‌باشند. هر دو آستنیتی و نگیر بوده و به وسیله عملیات گرمایشی سخت نمی‌شوند. هر دوی آنها قابلیت جوشکاری و شکل پذیری مناسبی از خود بروز میدهند.
فولاد ۳۰۴ برای تجهیزات تهیه لبنیات، هم‌زن‌ها و لوازم آشپزخانه استفاده می‌شود؛ در حالی که استیل ۳۱۶ در محیط‌های دارای رطوبت بالا، در معرض نمک‌ها و در دماهای بالا به کار می‌آید.
آخرین فاکتوری که در مورد این دو استیل قابل مقایسه است، قیمت و هزینه استفاده از آنهاست. قیمت استیل ۳۰۴ بسیار مقرون به صرفه است و همین موجب استفاده گسترده و محبوبیت آن در صنایع مختلف شده است. قیمت استیل ۳۱۶ به علت وجود مولیبدن و نیکل بیشتر، اندکی گرانتر است و به همین علت فقط در صورت نیاز به مقاومت بالا در برابر خوردگی و دما، از این استیل استفاده می‌کنند.
سلام، با توجه به توضیحات شما، در چه شرایطی باید از استیل ۳۱۶ به جای استیل ۳۰۴ استفاده کنم؟
سلام. برای انتخاب بین استیل ۳۰۴ و ۳۱۶، باید به شرایط محیطی و نوع کاربرد توجه کنید. استیل ۳۰۴ برای کاربردهای عمومی و محیط‌های داخلی مناسب است، در حالی که استیل ۳۱۶ به دلیل مقاومت بالاتر در برابر خوردگی ناشی از کلریدها و دماهای بالا، برای محیط‌های مرطوب یا خورنده، مانند صنایع دریایی و تجهیزات آزمایشگاهی، توصیه می‌شود.